Chênh lệch dân số 6 lần giữa điều tra dân số và sổ cư trú ở người nước ngoài – Gánh nặng cho hệ thống bảo hiểm y tế

Sự chênh lệch về dân số giữa 住民登録 (đăng ký cư trú –住民基本台帳) và 国勢調査 (điều tra dân số quốc gia) của người nước ngoài cao gấp 6 lần so với người Nhật – theo nghiên cứu trình bày tại cuộc họp của 自民党 (Đảng Tự do Dân chủ).

Vì 国民健康保険 (bảo hiểm y tế quốc dân) dựa vào địa chỉ cư trú, nên chênh lệch này được xem là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ người nước ngoài không đóng bảo hiểm cao hơn nhiều so với người Nhật.

📊 Người nước ngoài không đóng bảo hiểm tới 37%

Theo số liệu của 厚生労働省 (Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi) công bố ngày 22 tháng trước, trong 150 thành phố và khu vực có dữ liệu:

• Tỷ lệ không đóng bảo hiểm trung bình toàn dân (bao gồm cả người Nhật): 7%
• Tỷ lệ không đóng bảo hiểm của người nước ngoài: lên tới 37%

🔍 Sự khác biệt giữa điều tra dân số và sổ cư trú

Nghiên cứu so sánh giữa điều tra dân số năm Reiwa 2 (2020) và 住民登録 cho thấy:

• Người Nhật: chênh lệch 0.45%
• Người nước ngoài: chênh lệch 2.85%

Chênh lệch này phản ánh thực trạng: trong khi điều tra dân số dựa trên cư trú thực tế, thì đăng ký cư trú có thể không được cập nhật kịp thời nếu người dân không khai báo chuyển đi, đặc biệt là sau khi rời khỏi Nhật.

🏠 Người nước ngoài thay đổi nơi ở không khai báo

Việc người nước ngoài thường xuyên thay đổi nơi ở do công việc, chuyển vùng, hoặc rời Nhật tạm thời mà không khai báo dẫn đến:

• Không thể gửi thư nhắc đóng bảo hiểm
• Thông tin không chính xác, gây khó khăn cho quản lý bảo hiểm

📌 Đề xuất tăng cường liên kết giữa chính quyền địa phương và 入管

Giáo sư Shimasaki Kenji (国際医療福祉大学院) cho rằng:

“Để duy trì hệ thống bảo hiểm y tế toàn dân đáng tự hào của Nhật Bản, cần đảm bảo đối xử công bằng với người nước ngoài. Đồng thời, phải quản lý chính xác 在留資格 (tư cách lưu trú) và địa chỉ cư trú. Việc phối hợp giữa chính quyền địa phương và 入管 (Cục Xuất nhập cảnh) là điều thiết yếu.”

🧭 Bình luận & Phân tích

Ở góc độ thực tế, tình trạng không cập nhật địa chỉ không chỉ là vấn đề riêng của người nước ngoài mà còn xuất hiện ở cả người Nhật, chẳng hạn như sinh viên không chuyển hộ khẩu khi học xa nhà, hay người già vào viện dưỡng lão. Tuy nhiên, với người nước ngoài, tần suất thay đổi chỗ ở cao hơn và mức độ nhận thức về nghĩa vụ khai báo có thể thấp hơn do rào cản ngôn ngữ và hệ thống hành chính phức tạp.

Vì vậy, bên cạnh việc tăng cường liên kết giữa 入管 và chính quyền địa phương, việc cung cấp thông tin bằng ngôn ngữ mẹ đẻ, hướng dẫn rõ ràng, và cải tiến thủ tục đăng ký địa chỉ cũng rất quan trọng để đảm bảo sự công bằng và hiệu quả trong quản lý bảo hiểm y tế.

Ảnh nguồn: Sankei News